OBSTETRİK ULTRASON
                                          (Gebelik Ultrasonu)

      OBSTETRİK ULTRASONU, gebelik takiplerinde yapılan ultrasona verilen isimdir. Cihaz fetüse ve eklerine ait görüntüleri monitöre yansıtır. Yansıyan bu görüntüler ekranda incelenir.

      Ultrason 40 yıla yakın obstetrikte kullanılmaktadır. Halen noninvazif(zarar vermeyen) bir 
yöntem olarak çok yaygın kannattir. 

      Ultrason cihazı ana gövde, prop (Transuder), monitör, kamera ve printerdan oluşur.

      Ultrasonun temel amcı dokuya temas eden proptan yayılan ses dalgaları değişik dokulardan değişik oranlarda ve tonlardan 
yansıyarak alıcıya geri döner. Bu yansımalar, bilgisayar ortamında işlenip görüntüye dönüşür.
bu görüntülere bakarak organların normal yada patolojik olup olmadığına karar verebiliriz.

      Ultrasonografi fetüsün değerlendirilmesinde adeta vazgeçilmez tanı aracıdır. Güvenli, etkili ve ucuz bir yöntem olarak kabul edilir. Ultrason 18-22. gebelik haftaları arasında bebeğin tüm organ ve dokularının ayrıntılı incelenmesi olanağını verir. Bu dönemde yapılan renkli ultrason, ikinci düzey tarama,detaylı,ayrıntılı terimlerin hepsi aynı anlamı ve işlemi ifade etmektedir.

      Detaylı ultrason fetüsün tüm organ ve dokuların gelişmesini tamamladığı 18-22. haftalarda yapılır. Zira bu dönemde saptanan anomalilerde gebelik sonlandırılması açısından tıbbi olanak sağlamaktadır.

      İyi cihazlar kullanılmasına detaylı tarama yapmayı, deneyimli ultrasonografist olmasına rağmen doğuma bağlı kusurların (Konjenital anomaliler) ancak %70-80'i fark edilebilir.

     Ayrıntılı tarama 18-22. gebelik haftalarında çözünürlüğü yüksek, 3. kuşak gelişmiş cihazlarlar ile 15-20 dakika içerisinde tamalanır.


Ultrason Tarama Klavuzu

BPD; ( bi parietal diameter-biparyetal çap) Bebeğin şakakları hizasında alınan kesitin yatay milimetrik  çapıdır. 12 haftadan sonra 26’ncı haftaya kadar gebelik haftasını en güvenilir belirleyen ölçüdür. 7 gün hata payı ile  gebelik yaşını verir.
 

HC; (head circumference-baş çevresi) BPD kesitinde bebeğin baş çevresinin milimetrik ölçümüdür.BPD’nin çok ufak yada çok yüksek ölçülmesi durumunda baş büyüklüğü hakkında değerli bilgiler verir.
 

AC;(abdominal circumference-karın çevresi) Hemen kalbin altından alınan  bir kesitte bebeğin karın çevresinin  milimetrik ölçümü olup hata payı nispeten   yüksektir.Özellikle diğer parametreler ile uyumsuz olduğunda önemi vardır.

FL; (femur length-uyluk kemiği boyu) Femur kemiğinin ölçümüdür. 26’ıncı gebelik haftasından sonra gebelik haftasını belirlemede en güvenilir ölçümdür. Gebelik haftasını 10 gün hata ile belirler.
        Detaylı ultrasonda pekçok majör anomali saptanabilir. Anomalilerin %100'ü saptanmaz. Bu oranı aşağı çeken pek çok neden vardır. Bunlar amniyon mayi mikatarı (bulunduğu su), fetüsün pozisyonu, annenin vücut yağ oranı gibi, tüm bunlardan çıkan netice detaylı ultrasonun normal olması bebeğin kesinlikle sağlıklı olduğu anlamına gelmez.

Aşağıdaki tabloda bazı sık görülen anomaliler ve bunların ultrason ile saptanma oranları verilmiştir. (İngiliz Royal College of Obstetricians and Gynecologists 2000 kılavuzundan alınmıştır)

Ultrason en erken, beklenen adet tarihten 1-2 hafta sonra veya başka bir ifadeyle Beta-HCG değeri 1200-1500 ünite üzerine çıktığında yapılır. Gebeliğin rahim içinde olup olmadığı, sayısı belirlenir. Bunun haricinde gebelikta yapılan rutin ultrason kontrolleri 18-22 haftalarda detaylı, 34. haftada bebeğin duruş ve durumu hakkında bilgi edinmek için yapılır. Ülkemizde ultrason gebeliğin her ayında yapılmaktadır. Bununda yanlış bir uygulama olmadığını söyleyebiliriz. Transvaginal ultrasonda(vagina içerisine) prop vagina içerisine konulur. Uygulama kolay ağrısız olup düşüğe neden olmaz. Bebeğe zararı yoktur. bu şekilde yapılan ultrasonda Jinekolojik hastalık ve patolojiler, infertilite kusurları, yumurta takibi, gebeliğin ilk 3 aydaki gelişimi takip edilir. Bu işlem için mesanenin dolu olmasına gerek yoktur aksine boş olması istenmektedir.

       12. haftadan sonra BPD (Kafa çapı) değerli olmaya başlar. 1. Trimesterde Kalp atımı ve sayısı mutlaka ölçülmelidir. 90 atım /dakika altında ise abortus (düşük) riski artmıştır.

    - Gebelik testi positif(+)

    - Gebelik kesesi ultrasonda izlenmiyor

    - Son adet tarihine göre 7 hafta

    - Beta -HCG 2000 in atında ise dış gebelik düşünülmelidir.                                      

Gebelikte Ultrason ile nelere bakılır?

    * Bebeğin yeri, 
    * Fetüsün sayısı, geliş şekli ve duruşu, 
    * Plasentanın yerleşim alanı,
    * Amniyon sıvı miktarı,
    * Bebeğin taramadaki anomalilerin tespiti,
    * Gebeliğin yaşı,
    * Anneye ait kitle ve kistlerin tespiti,
    * Rahim ağzı uzunluğuna bakılır,

      Transvaginal ultrasonda gebelik kesesinin görülmesi Beta-HCG değerinin 1200-1500 ünite olması, abdominal ultrasonda bu değerin 5000 ve üzerinde olması halinde görülür. Kese içerinde 6. haftada embriyo, 6.2 haftada kalp atışı, 8. haftada bebek hareketleri izlenebilir. 1. trimesterde bebeğin yaşını en doğru tespiti CRL (Baş -Popo uzunluğu) ölçülerek yapılabilir. Burada hata +/- 3-7 gündür.

      1.Timesterde yani ilk 3 ayda ikili test için ense kalınlığı ölçümü, burun kemiği varlığı ve yokluğuna bakılması önemlidir. Transvaginal ulktrasonda en erken saptanan gebelik çapı 2mm dir. Bu da en erken 4,5-5. haftaya tekabül eder yani beklenen adet tarihinden 1-2 hafta sonra yapılan ultrasonu ifade eder. Gebelik kesesi 20 mm 'ye ulaşınca abdominal ultrasonda görülebilir. Kese 25mm'ye ulaşınca embriyo görülür.Yolk sak, İntra Uterin gebelik tanısını kesin koydurur. Gebelik yaşı tayini en iyi ve en dogru crl ölçümü ile 5,7-12. haftalardA 2-3 gün hata ile yapılır.

      2. ve 3. trimesterde fetal iyilik halinin tespiti, 2. düzey ultrason ile anomali tayini, bebeğin duruş, geliş ve pozisyonu bu trimesterde yaş tayini en dogru değerlendirmenin BPD (Baş çevresi), FL (uyluk kemik çapı), AC (Karın çevresi) ölçümü ile yapılır.3'lü test için ölçümler yapılıp, kan alınarak risk tanımlamasına gidilir. 20-22. haftalarda gerekirse fetal EKO ile kalp anomalisine bakılır.

Merkezimizde fetüsün iyilik hali tespiti için
-Fetal USG
-Biyofizik skorlama
-NST (Non stress Test) 
-Doppler Ultrason

Detaylı ultrasona şu durumlarda başvurmaktadır.
- Rutin Ultrason incelemesnde anormallik şüphesi,
- Birinci kuşak akrabalarda anomalili bebek varlığı
- İkili, Üçlü yada dörtlü testte yüksek değer,
- AFP (Alfa Feto Protein) seviyesi yüksekliği
- Anne yaşının 35 üzerinde olması, 
- Annenin şeker hastalığı,
- Annenin geçirdiği enfeksiyonlar (Toxo, HPV, Kızamıkçık,CMV vs.)
- Gebelikte ilaç kullanımı
- X-Ray röngen çekilimi,
- Bebekte gelişim kısıtlılığı
- Amniyon sıvı azlığı
- Ailenin aşırı Ultrason isteği

Bu taramada amaç fetüse ait organ anomalilerinin aranması ve kromozom anomalilerinin bulguların ortaya çıkarılması. Minör anomaliler canlı doğumların %15'inde görülür. Yaşamsal sorun yaratmazlar. Ultrasonla görmek mümkün olmaz. Halbuki majör anomalilerin tanınması ve ortaya çıkarılması çok önemli ultrasonda görülürler, yaşamsal sorun çıkarırlar.

2. ve 3. trimesterde gebelik takiplerinde, Ultrasonda BPD, AC, Fl, Hc, mtlaka ölçülmeli, plasenta lokalizasyonu tespit edilmeli, başın pozisyonu belirlenmeli, amniyon sıvı miktarına bakılmalı,sıvı miktarı en büyük pakette vertikal uzunluk 2cm üzerinde olmalı, eğer 1 cm altında ise ciddi amniyon suyu azlığı bu dururumda böbrekler normal ise oligohidroamniyoz varlığını fetüsün dismatre olduğunu gösterir. Amniyon mayi normal ise intra uerin gelişme geriliği ekarte edilemez. ultrasonun normal olasılığını artırır. bu trimesterde anomali taraması ve umlikal kort taraması yapılır. ikiz gebeliklerde büyüme simetriktir.5 mm'lik sapmalar normaldir. 30. haftaya kadar büyüme tek gebelikte olduğu şekilde gider. Bu haftadan sonra büyüme yavaşlar. FL en az etkilenen değerdir. Bpd ölçümü 12. haftadan sonra yapılır. 26. haftaya kadar 1.6 hafta bundan sonraki ölçümlerde yaşı,3-4 hafta hata ile belirler.AC yaş tayininde ölçümler arasında en az doğru olanıdır.

Prenatal tanıda temel olan hayatla bağdaşmayan veya bebeğin normal yaşam sürmesine engel olacak anomalileri saptanmasıdır.


kısaca ultrasonda ana noktalar
- obstetrik ultrason gebeliğin her döneminde kullanılabilir.
- Gebelik yaşı en iyi 1. trimesterde CRl ölçümü ile yapılır.
- 3.trimesterde fetal ölçümlerde hata payı yüksektir.
-İntra uterin gelişme kısıtlılığı tanı ve takibinde ultrason temel yöntemdir.
- Ac ve fetal agırlıkta azalma en temel görülen bulgudur.

 

DOĞUM AĞRISI ile
İLAÇSIZ BAŞ ETMENİN YOLLARI

 

 

 

Amaç:
Doğum kasılmalarının(ağrı?)yapı ve özelliklerini anlayarak,eylem sırasında ilaçsız ağrı ile baş etme yöntemleri konusunda bilgi ve
farkındalık yani hipnotik durum yaratmaktır.
Doğum, kadının hayatında yaşadığı en önemli deneyimlerden biridir.
Anne ve bebek için risk yoksa gebeliğin normal doğumla
sonuçlanması en sağlıklı ve doğal olanıdır.
Doğumda ağrı kaygısı önemli bir işgal eder.
Bu nedenle doğum ekibinin;
Ağrı ile baş etmenin yöntemlerini iyi bilmesi,
Anne adayının gebelik döneminde eğitilmesi,
Doğum eylemi sırasında ruhsal ve fiziksel desteklenmesi gerekir.
Doğum ağrısı(kasılmalar) bedenin normal bir işlevinin sonucudur
vücutta bir hasar ya da patolojiyi göstermez.Savunma amaçlı değildir.
doğum sonrasında ortadan kalkar.Doğum ağrısı bebeğin doğum
kanalında ilerlemesini ve vaginal yoldan gerçekleşmesini sağlayan
sürecin bir parçasıdır.

 

GEBELİK VE DOĞUM:
Kadın üretkenliğinin bir simgesidir.Spontan başlaması ve doğal
yolla gerçekleşmesi olağan beklentidir.Bunu sağlayan hormonlar:
OKSİTONİN ENDORFİNLER KATEKOLAMİNLER dir.
Bu hormonların sentez ve salınımı korku yardımcı sağlık personelinin negatif tutumu gereksiz yapılan müdahaleler annenin bebeğine odaklanamama hormonları azaltır.Doğum sürecinin yavaşlamasına ve ya
durmasına sebep olur.
Doğumda anne ve bebek yüksek oksitosin ve endorfin hormonu etkisi altındadır.Her ikisi de adeta bu hormon havuzunda yüzerler.
OKSİTOSİN:
Doğumun başlamasına
Annenin bebeğine sevgi ile başlanmasına
Süt yapım ve salgılanmasına
Cinselligin yaşanmasında
Sosyal olma ve çevre ile kolay ilişki kurmada
Bazı hastalıkları(depresyon gibi) önlemede etkili bir hormondur.Oksitosin son trimesterde (son üç ayda) giderek artar Doğumda zirve yapar.Plasental yolla bebeğe geçer.Anne ve bebeğin sevgi ile birbirlerine bağlanmasında rol oynar.Anne ve bebek sevgi denizinde yüzüyor olurlar.
Oksitosin hormonu aynı zamanda annede geriye dönük unutkanlık yapar.Bu sebepten doğum ne kadar zor olur ise olsun lohusa bu süreci hatırlamaz.
Gebelik ve doğum sırasında ENDORFİN hormonu artar.
Kasılmalar birlikte zirve yapar.
Endorfinler doğal bir ağrı kesici görevi yani morfine benzer özellik gösterir.
Coşku ve keyif alınan her durumda ENDORFİN salgısı artar.
Gebenin mutlu olmasını sağlar.
ENDORFİN MUTLULUK HORMONUDUR.
Bu hormon sayesinde gebelik kadın için mutlu ve coşkulu bir
yaşam biçimine dönüşür.Kasılmalar karşı adeta doğal bir
ağrı kesici görevini yapar.Hormon doğumda gebelere adeta
DÜŞSEL bir ortam hazırlar.
GEBE:
Gevşer
Dış etkilenme azalır
Rahatlar
Boyut değiştirme durumu yaşar.
Bu sayede gebe doğum ağrıları ile baş etme gücünü kendinde bulur.Bu iki hormon doğunda biri azalırken diğeri artarak çalışırlar.
devam edecek....